Afgelopen weekend is de klok weer verzet. Wellicht zelfs voor het laatst. Ieder jaar is het toch weer een ‘dingetje’. Wat is nou een uur? Maar tegelijkertijd hebben we er blijkbaar met z’n allen last van.
Die tijd, die klok. Zelfs de Grieken hebben er een mooie god bij bedacht; Chronos. De god de staat voor de lineaire en meetbare kloktijd. De wereld van op tijd of te laat bij je afspraak komen, de wereld van deadlines, van doel- en resultaatgerichtheid, van afvinklijstjes op tijd af hebben en eigenlijk vooral van de tijd waarin we ons altijd gehaast voelen. Want ‘de klok tikt tenslotte door’. In het Westen hebben we hier ook een paar mooie termen voor bedacht: orde, structuur en regelmaat.
Ik heb bij het verzetten van de klok afgelopen weekend zitten mijmeren; “Wat nou als die andere Griekse god van de tijd – Kairos – de baas was geweest in onze Westerse wereld?”Hoe zou de wereld er dan uit hebben gezien? Kairos; de god van het juiste moment om iets voor elkaar te krijgen. De god van het typische gevalletje van de juiste ‘timing’ die zich alleen openbaart door concentratie, intuïtie, alertheid, waarnemen en bezinning. Zoals Joke Hermsen mooi beschrijft; “de ware tijd die tot leven komt als de klokken zwijgen”.
Het zou natuurlijk een grote chaos worden. Want zonder orde en structuur komt niemand meer op tijd, de klanttevredenheid daalt naar het nulpunt. Om over de kinderen in de klas nog maar te zwijgen. Een grote ellende.
En toch. Wat nou als Kairos en Chaos de baas zouden zijn….
Een voorbeeld. Ng steeds als ik de vraag krijg ‘wat wilde je vroeger worden’, dan wordt het een groot zwart gat. “Wat wilde ik worden?”. Geen idee; ik was gewoon bezig met de dag van vandaag en met spelen. Hoezo moest ik weten wat ik wilde worden. Ik had helemaal geen doel, ik was in het moment, nieuwsgierig en vol verwondering over wat er op me af kwam… Kairos en Chaos waren volop aanwezig. Buskruiten met de kinderen in de buurt, heksensoep maken en het liefst met zoveel mogelijk rommel, in bomen klimmen zover als je kon. Eigenlijk een soort van Pippi Langkous met de stelling: “ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’.
Langzaamaan ben ik dat vrije, speels en chaotische Kairos gevoel eigenlijk steeds meer verloren. Het leven stond meer en meer in het teken van Chronos. Eerst tentamens halen, later deadlines halen, later nog alle to-do-listjes afwerken. Iedere dag opnieuw weer – hoe klein of groot dan ook – de druk voelen van presteren, manifesteren, afvinken en ‘het moeten weten’. Laat ik daar kort over zijn; dat heeft niet altijd het beste in mij naar boven gebracht.
Een ander voorbeeld. De afgelopen periode ben ik ‘een-idee-dat-ik-al-langer-had’ gaan onderzoeken en uitwerken. In het kader van ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het we kan’. Niet alleen, maar samen met veel andere mensen die tijdens dat proces op een of andere manier op mijn pad kwamen. Een prachtig pad waarin Kairos en Chaos regelmatig weer eens aan de deur klopte. Uiteindelijk liet ik me teveel leiden door Chronos, want met een gezin en een andere baan ernaast ontkom je natuurlijk niet aan to-do listjes, agenda’s en deadlines. van de een of de andere dag zei mijn lijf letterlijk ‘Ho’. Toen waren Chronos en Kairos beiden ver te zoeken. Is het idee-dat-ik-al-langer-had daarmee mislukt? Vanuit Kairos perspectief bekeken stond dit proces bol van nieuwsgierigheid, leren, verbondenheid, creativiteit, ongewone combinaties en nieuwe mogelijkheden. Een groot succes! Maar ja, chronos zou zeggen; natuurlijk is het mislukt. Want je hebt het eindresultaat niet gehaald.
Ik ben er nog niet uit hoor ‘Hoe dan wel’. De hele dag een beetje ‘Kairossen’, tja, is dat het dan? Alhoewel er uit Kairostijd wel de mooiste dingen zijn ontstaan. Op zoek naar iets anders zijn er de grootste mensen geweest die de chronos-oogkleppen afdeden en door alertheid, het waarnemen in het moment en intuitie de mensheid verder brachten. De bekendste is natuurlijk penicilline, maar zonder Kairos had Columbus bijvoorbeeld ook nooit Amerika ontdekt.
En dan nog wat. Ik hoor de Chronos-stem wel op mijn linkerschouder die zegt: ‘Wat wil je nou eigenlijk bereiken met dit stuk tekst?’Tja, ik weet het eigenlijk niet. wat dacht je van: helemaal niks. En weet je? Ik geloof dat dat wel oke is voor nu. En dan dat andere stemmetje dat zegt”Dat ga je toch niet plaatsen, ben je helemaal gek. Doodeng! En weet je? Ja, het is doodeng en toch doe ik het.
En tenslotte nog dit. Mocht iemand van jullie het antwoord hebben op de vraag ‘hoe werkt het dan wel tussen Chronos en Kairos? Dan hoor ik het graag. In de tussentijd ga ik mijn chaos omarmen en mijmer ik nog even door…
Recente reacties